Omgaan met een burn-out in de ICT

Wat is een burn-out?

Een burn-out is een reactie op langdurige of chronische stress op het werk en wordt gekenmerkt door drie hoofddimensies: uitputting, cynisme ten opzichte van het werk en gevoelens van verminderd professioneel vermogen. Het is een relatief ernstige vorm van overspannenheid met een langduriger beloop en wordt ook wel chronische overspanning genoemd.

Burn-out is als beroepsfenomeen opgenomen in de 11e herziening van de internationale classificatie van ziekten (ICD-11) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en wordt niet geclassificeerd als medische aandoening. De WHO is recent begonnen met de ontwikkeling van evidence-based richtlijnen voor geestelijk welzijn op de werkplek.

Verschijnselen

De symptomen van burn-outs zijn zeer divers. Ze uiten zich emotioneel, mentaal en komen ook voor in de vorm van psychosomatische klachten. Elke getroffen persoon vertoont een individueel patroon van symptomen en klachten. We noemen een aantal veelvoorkomende verschijnselen.

• Een gevoel van diepe vermoeidheid, op constante basis productief zijn is of wordt moeilijk.
• Cynisme of een overdreven kritische houding met betrekking tot het werk.
• Je naar het werk moeten slepen, moeite om aan werkzaamheden te beginnen.
• Irritatie en ongeduld in de richting van collega's, managers of klanten.
• Concentratieproblemen.
• Geen voldoening halen uit geleverde prestaties.
• Gevoelens van desillusie als het gaat om werk.
• Ongezond eten, alcohol of drugsgebruik.
• Slecht of onregelmatig slapen.
• Onverklaarbare hoofdpijn, maag- of darmproblemen of andere lichamelijke klachten.

Is jouw antwoord op een van deze vragen ‘ja'? Dan is er mogelijk een burn-out in het spel. Overweeg om met een arts of andere professional in de geestelijke gezondheidszorg te praten. Bovengenoemde symptomen kunnen namelijk ook gerelateerd zijn aan andere gezondheidsproblemen zoals bijvoorbeeld een depressie.

Mogelijke oorzaken

Informatieovervloed
60% van de IT-managers ontvangt een doorlopende overvloed aan informatie. Ook andere ICT'ers, zoals databank- en netwerkspecialisten, hebben relatief veel moeite met de grote hoeveelheid informatie die dagelijks op ze afkomt (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2018).

Andere oorzaken van chronische stress op het werk zijn onder andere:

• Gebrek aan controle: het onvermogen om invloed uit te oefenen op bijvoorbeeld de planning, taakverdeling of werklast kan een oorzaak zijn, net als het ontbreken van de noodzakelijk middelen voor de uitvoering van het werk.
• Onduidelijke werkverwachtingen: er kan ongemak ontstaan als niet duidelijk is wat er van een ICT'er wordt verwacht of hoe de autoriteit is verdeeld.
• Disfunctionele dynamiek op de werkplek: ongelijke behandeling, iemand valt collega's lastig, je voel je niet gewaardeerd of een leidinggevende kijkt onnodig veel op je vingers.
• Gebrek aan sociale steun, zowel op het werk als in het persoonlijke leven.
• Onbalans tussen werk en privéleven: het werk kost zoveel tijd en moeite dat er geen energie meer is om tijd door te brengen met familie en vrienden.

Herstel en behandeling

Een burn-out is omkeerbaar. Als je goed met spanning leert omgaan, ervaar je minder (of bij voorkeur geen) nadelige effecten. Een vakantie kan je tijdelijk verlichting brengen, maar een weekje weg alleen is niet genoeg om de stress te verdrijven. Iemand die zich opgebrand voelt kan onder meer het volgende doen:

• Praten met een leidinggevende over problemen om uiteindelijk een gezondere werkomgeving te creëren.
• Van functie veranderen of zelfs ergens anders gaan werken.
• Zelf strategieën ontwikkelen die je helpen stress te beheersen zoals een gezond dieet, bewegen en/of gezonde slaapgewoonten aannemen.
• Regelmatig geplande pauzes nemen en eventueel mediteren.

Kom je er zelf niet uit? Een behandeling door een psycholoog kan uitkomst bieden. Samen kun je de oorzaken van je stress te achterhalen en manieren bedenken om ermee om te gaan. Lees meer over hoe je van een burn-out kunt herstellen.